Trong máy tính, chắc hẳn bạn đã từng nghe qua có rất nhiều từ có chứa “ware” rồi phải không? ví dụ như firmware, software, hardware,… và những thuật ngữ này có thể đã gây ra hoang mang cho bạn. Mặc dù mình sẽ không giải thích đầy đủ cho bạn nghĩa của từ “ware” trong máy tính là gì. Nhưng trong bài viết này, mình sẽ giải thích định nghĩa “firmware là gì“, nơi firmware được lưu trữ và các loại firmware.
Firmware là gì?
Theo wikipedia, “firmware là một loại chương trình máy tính cung cấp quyền kiểm soát mức thấp cho các phần cứng cụ thể của thiết bị“. Khá là khó hiểu.
Còn theo mình, firmware là một phần mềm nhỏ giúp phần cứng làm việc và làm những gì mà nhà sản xuất mong đợi thiết bị sẽ thực hiện. Nếu không có firmware, hầu hết các thiết bị điện tử sẽ không thể hoạt động được.
Hầu hết bất kỳ loại thiết bị nào ngày nay, như máy tính PC, điện thoại di động, xe ô tô, máy rửa chén, máy giặt, tủ lạnh,…. đến từ các nhà sản xuất đều có những dạng firmware riêng.
Ví dụ: khi đi đường bạn sẽ thấy tại các ngã 4 có các cột đèn giao thông và những cột đèn này cũng sử dụng firmware để có thể hoạt động được. Và firmware là những gì mà sẽ nói cho cột đèn biết khi nào thay đổi từ đèn vàng sang đỏ, theo chu kỳ đèn đỏ bao nhiêu giây? Nếu không có firmware, đèn giao thông sẽ chẳng làm được gì cả, ngoài tác dụng phụ làm “cột đèn mờ“.
Đối với các thiết bị phần cứng phức tạp hơn như máy tính, điện thoại, … firmware là tất cả mọi thứ có trên đó, và nó hoạt động như hệ điều hành, kiểm soát mọi thứ như các chức năng hoạt động trên thiết bị.
Để làm mọi thứ trở nên rõ ràng hơn, mình sẽ lấy một ví dụ khác: một chiếc bo mạch chủ mà không có firmware sẽ không thể nào biết và phát hiện được các ổ đĩa cứng khi chúng được thêm vào, không nhân biết được card đồ họa khi được được gắn vào. Nếu ổ đĩa cứng của bạn không có firmware được nhúng vào trong đó, chúng sẽ không biết được tốc độ quay thực sự như thế nào và khi nào nên dừng quay đĩa lại. Một thiết bị card mạng không dây sẽ không biết được làm cách nào để sử dụng một tần số wifi cụ thể.
Firmware được lưu trữ ở đâu?
Như bạn đã biết, firmware là software được viết trực tiếp vào phần cứng thiết bị. Nhưng chính xác thì nó được lưu trữ ở đâu? Firmware thường được lưu trữ trong loại bộ nhớ đặc biệt, gọi là ROM. ROM được viết tắt bởi từ Read Only Memory (nghĩa là bộ nhớ chỉ đọc), và loại bộ nhớ này chỉ được ghi một lần bởi nhà sản xuất phần cứng. Bộ nhớ ROM cực kỳ cần thiết cho bất kỳ các thiết bị điện tử nào, bởi vì nó phải lưu giữ dữ liệu vĩnh viễn, thậm chí khi thiết bị đã tắt hoặc bị mất điện đột ngột. Bạn không thể sản xuất một thiết bị phần cứng mà quên đi firmware, nó sẽ không thể hoạt động được bởi nó không biết làm cái gì cả.
Bộ nhớ flash ROM là một dạng bộ nhớ có thể được ghi lại mặc dù bạn đầu nó được ghi bởi nhà sản xuất phần cứng, nó có thể được ghi lại sau đó. Tất nhiên thì bạn có thể ghi firmware mới lên thiết bị phần cứng này. Tuy nhiên, bạn có thể làm điều đó với một công cụ cập nhật firmware thích hợp, đã được thiết kế đặc biệt để làm việc với thiết bị phần cứng đó.
Có những loại firmware nào?
Có nhiều loại firmware tồn tại ngay trong thiết bị phần cứng của bạn. Ví dụ như firmware trong bo mạch chủ (hay BIOS), firmware trong ổ đĩa cứng, trong card đồ họa, ổ cứng SSD, card mạng,… Thậm chí còn có firmware trong bàn phím, chuột mà bạn đang sử dụng. Và đó chỉ là những ví dụ thân thuộc với bạn nhất liên quan đến máy tính.
Bạn nên nhớ rằng firmware tồn tại trong hầu hết các thiết bị thực hiện các tác vụ chuyên dụng như máy giặt, máy điều hòa, TV, cây ATM.
Kết luận
Bây giờ bạn đã biết được firmware là gì, và nó được lưu trữ ở đâu. Nếu bạn chưa hiểu rõ hay muốn tìm hiểu thêm về firmware, đừng ngần ngại gửi email cho mình để mình giải đáp các thắc mắc mà bạn đang gặp phải nhé.
